Yaşar Kızılbağ
İhracatçılar, geleneksel Türk ihraç ürünlerini dizilerle tanıtmaya hazırlanıyor. Özellikle Latin Amerika ve Ortadoğu pazarında en çok izlenen 10 Türk dizisinin senaryosuna Türk bulguru, Türk kahvesi ve lokum gibi ürünler de eklenecek. İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Taycı, dizi yapımcılarıyla görüşmeler yaptıklarını ve teklif aldıklarını belirterek senaryonun içine Türk kahvesi, bulgur, lokum ve şekerleme ürünlerinin gireceğini söyledi. Taycı ile Türkiye'nin gıda ürünleri üretimi ve ihracatını konuştuk.
Dünyada konuşulan resesyonun sektöre yansıması var mı?
Aksine büyüme trendimizi devam ettiriyoruz. Bu yılın ilk 10 ayında ihracatta yüzde 26'lık büyümemiz var. Yıl sonu hedefimiz geçen yıla göre yüzde 30'luk artışla kapatmak. 10 milyar dolarlık ihracatı yıl sonu 13 milyar dolara çıkaracağız. Büyüme potansiyelimiz daha da var. Ürün çeşitliliği arttı, stoklar büyüdü. Üyelerimiz işletme giderleri arttığı için finansman sıkıntısı yaşıyor. Bir diğer sorun yer sıkıntısı. 2019 yılından bu yana sektör sürekli yatırım yapıyor. Artık kimse bulunduğu binalara sığmaz hale geldi. Yeni organize sanayi bölgelerine, yeni üretim yerlerine ve depolara ihtiyacımız var.
Yatırım yeri konusunda çözüm için öneriniz ne?
Doğu'da 6. bölge teşviklerine giren yerler var ama bizim ihracatçının özellikle limanlara ve merkezi yerleşim yerlerine uzak olmaması lazım. Sanayinin gelişmiş olduğu yerlerde olmamız lazım çünkü çok fazla girdi malzemesi kullanıyoruz. Ayrıca o bölgede kalifiye eleman da bulabilmek önemli. Özellikle Marmara Bölgesi'nde limana yakın yeni OSB'lerin oluşturulmasına ihtiyaç var. Buralara yatırım yapacak olanlara da özel krediler verilmeli.
Şu an sektörünüz kaç ülkeye ihracat yapıyor?
180 ülkeye aktif ihracat gerçekleştiriyoruz. ABD, Irak ve AB ülkeleri ilk üç pazarımız. Güney Amerika pazarında hızlı büyüyoruz. Özellikle Venezuela'da.
Enflasyonist ortam tüketimi zinde tutuyor. Hiç kimse ihtiyacını ertelemiyor, alıp evine atıyor. Bugün on lira, yarın 13 lira olacak diye düşünüyor. Enflasyonun bu kadar yüksek olmasına rağmen iç tüketimde herhangi bir daralma yok.
Neden peki?
Karşılıklı siyasi ilişkilerden dolayı. Gümrükler noktasında birbirimize daha yaklaşımcı olduğumuz ülkelerde ticaretimizi hızlı geliştirilebiliyoruz. Siyasi ilişkiler ticarete de yansıyor. Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun Türkiye'ye sempatisi var. Halkın da ilgisi inanılmaz. Türk dizileri çok izleniyor. Ayrıca kalitemizden dolayı da birçok ülkede tercih sebebi oluyoruz.
Sıkıntılı pazarlar var mı?
Mesela Mısır... 100 milyon nüfusu olan inanılmaz bir pazar. O yüzden Cumhurbaşkanımızın Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile görüşmesi bizi heyecanlandırdı. Bu siyasi gelişmenin ticaretimize hızlı bir şekilde yansımasını bekliyoruz. Suudi Arabistan'la sorunlar bitince bu pazar da açılmıştı.
Uzak ülkelere dönük stratejiniz var mı?
Bakanlığımızın yönlendirmesiyle birlikte ABD'ye yönelik bir çalışmamız olacak. Eyalet eyalet çalışma yapacağız. Daha hızlı mal satacağımız yerlere yöneleceğiz. Kanada, ABD, Güney Amerika ve Latin ülkelerinin hemen hemen hepsi hedefimizde. Venezuela'ya sektörel heyet düzenleyeceğiz. ABD, Kanada, Peru ve Meksika'da fuarlar yapacağız. Kolombiya'dan alım heyeti getirmeyi planlıyoruz.
Türk ürünlerinin tanıtımıyla ilgili neler yapacaksınız?
Henüz olgunlaşmadı ama hedef ülkelerde fuarlarla birlikte 'The Test of Turkey' diye bir projemiz var. Yurtdışı fuarlara gittiğimizde o ülkedeki marketlerde veya şehrin kabalalık noktalarında Türk ürünlerinin tadımı ve tanıtılması gibi bazı çalışmalar yapacağız. Helva, kahve, lokum, baklava, şerbetli tatlılar, aşure ve bulgur gibi...
Bu ürünlerin Türk dizilerinde de kullanılması gündeme gelmişti. Var mı bir ilerleme?
Dışarıda en sevilen 10 Türk dizisinin yapımcılarıyla görüşme halindeyiz. Latin Amerika ülkeleri Türk dizilerine bayılıyor. Ortadoğu, Afrika ve Uzakdoğu'daki bazı ülkelerde sevilen dizileri tespit ettik. Yapımcılardan teklif aldık. İkinci tur görüşme yapacağız. Çünkü yapımcılar ürün yerleştirme gibi bakıyor. Oysa biz marka koymayacağız. Bulgur pilavının ne kadar sağlıklı olduğunu, Türk kahvesinin farkını dizilerde anlatmak, helvayı, lokumu dizilerde göstermek istiyoruz. Kız istemeye giderken hazırlanmış olan çikolata-lokum tepsisini, bulgur pilavını, helvayı göstermek istiyoruz ki o ülkelerde merak uyandırsın. Dizide onu görenler 'Bak o Türk helvası markete gelmiş' demeleri lazım.
GIDA SEKTÖRÜ ENERJİYE GİRDİ
Gıda ve tarıma dayalı sektörde yatırım iştahı ne durumda?
Ciddi yatırımlar yapıldı. Teşvik belgelerinde sayısal olarak sektörümüz önde. Ayrıca gıda yatırımları çok ciddi istihdama destek veriyor. Tekstilden sonra en çok istihdamı biz sağlıyoruz. Türkiye'nin üretmekten ve ürettiğini ihracat etmekten başka şansı yok. Körfez'deki gaz ve petrol zengini ülkelerin hayatları pamuk ipliğine bağlı. Bitecek bir gün.
Bugünlerde birçok sektörde 'çatı GES' projelerine ilgi var. Sizde durum nasıl?
Tüm sektör büyük ilgi gösteriyor. Hem çatı hem arazi üzerine yapılacak projeler başladı. Ben de kendi şirketim için 22 megavatlık Konya Ereğli'ye güneş santrali yapıyorum. 20 milyon dolarlık bir yatırım olacak. 152 dönüm arazi aldık. Üç fabrikamızın ihtiyacını karşılayacak. Tüm Türkiye sadece elektriğe 100 milyar dolar para ödüyor. Bu şekilde kurulacak rüzgar ve güneş santralleri büyük önem taşıyor. Türkiye coğrafi olarak bu konuda verimli bir ülke. Son yapılan düzenleme sanayici için çok iyi oldu.
MASA BAŞI DEĞİL MAKİNE BAŞI!
Kalifiye eleman sıkıntınız devam ediyor mu?
Ciddi sıkıntımız var. Türkiye'de üniversitelerin sayısı çok fazla arttı. Her şehirde 4-5 tane var. Gençlerimizin hepsi mezun olduktan sonra hemen bir masa bir koltuk kapabilme derdinde. Ancak asıl ihtiyaç makine başında. Müdür aradığımızda hiç sıkıntı yok.