Yusuf AKBABA / star.com.tr
Yusuf AKBABA /star.com.tr
%100 Milli ve Özgün olan Bayraktar TB2 halen Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki terör operasyonlarında aktif olarak kullanımda. Bugüne kadar kümülatif 6,000 uçuş saati üzerinde operasyonel göreve katıldı. Bayraktar TB2, entegrasyonu tamamlanan milli füzeler ile geçtiğimiz Nisan ayında yapılan atış testlerinde hedefleri %100 isabet oranı ile vurdu.
İNSANSIZ HAVA ARAÇLARI
İHA’lar savunma sanayimizin elde ettiği kazanımların başında geliyor. Terörle mücadele, sınırlarımızın korunması ve modern savunma gücüne sahip olmak için insansız hava araçları önemli kuvvet çarpanı olarak dikkati çekiyor.
BAYRAKTAR İNSANSIZ HAVA ARACINA GİDEN YOL
Baykar, 1984 yılında Makina Yüksek Mühendisi Özdemir Bayraktar tarafından otomotiv sanayiine yerlileştirmeye tâbi hassas motor, pompa ve dişli kutusu parçalarının imalatı konusunda hizmet etme amacıyla kuruldu. 2000’li yıllardan itibaren İnsansız Hava Aracı Sistemleri ve alt sistemlerinin milli olarak tasarlanıp üretilmesi amacıyla yoğun bir AR-GE (araştırma geliştirme) çalışması sürecine girdi.
İLK YERLİ VE MİLLİ İHA İLK İHRACAT
Baykar, Bayraktar TB2 İHA ve silahlı denemesinden önce Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyacını karşılamak için 2004 yılında mini İHA geliştirdi. Bayraktar Mini İHA, Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine giren ilk milli ve özgün mini sınıfı insansız hava aracı oldu. Sistem ilk olarak 2007 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından operasyonel olarak kullanılmaya başlandı.
Bayraktar Mini İHA halen Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Özel Kuvvetler, Jandarma Komutanlığı, Emniyet Havacılık tarafından aktif olarak kullanılıyor. Aynı zamanda 2012 yılında Katar'a gerçekleştirilen ihracatıyla Cumhuriyet tarihinde ilk yurtdışına satılmış milli hava aracı sistemi olma ünvanına da sahip.
O ÖZELLİĞİ DİKKAT ÇEKİYOR
Taktik Sınıfı İnsansız Hava Aracı Sistemi Geliştirme Programı, Savunma Sanayi Müsteşarlığı tarafından, 2007 yılında, rekabet usulüne dayalı olarak ve herhangi bir Ar-Ge desteği olmaksızın, iki aşamalı olarak başladı.
Baykar, Eylül-Ekim 2009 tarihlerinde resmi heyet huzurunda gerçekleştirilen uçuş denemelerinde, Bayraktar Taktik İHA Sistemi’nin Blok 1 hava aracı platformu ile hedeflenen tüm performans kriterlerini karşıladı.
Bu testler esnasında, Bayraktar İHA’sının, hangardan çıktığı andan itibaren tam otomatik taksi, kalkış, uçuş, iniş, frenleme ve tekrar hangara dönüş gibi kabiliyetleri, gece ve gündüz uçuşlarında sergilendi.
Aynı tarihlerde, İsrail’den kiralanan Heron İHA sistemleri, İsrailli pilotlar tarafından el kumandası yardımıyla kalkış ve iniş yapmaktaydı. 2012 yılı başında seri imalat sözleşmesinin imzalanması sonrasında Bayraktar TB2 İHA’larının ilk teslimatı Kasım 2014 (6 uçak),2. teslimat Haziran 2015 (6 uçak) tarihlerinde yapıldı. Günümüzde TSK kullanımında 12 adet Bayraktar TB2 İHA sistemi bulunuyor.
YÜZDE 93 KATILIM ORANIYLA REKOR YERLİLİK
Bayraktar TB2 projesi, yüzde 93 sanayi katılım oranıyla savunma sanayinde rekor düzeyde yerlilik payına sahip. İHA’lar arasında Türk Silahlı Kuvvetleri ve Savunma Sanayi Müsteşarlığı tarafından test kabul prosedürlerini tamamlayarak, TSK envanterine girebilme başarısına ulaşmış ilk ve tek İHA sistemi.
Yüzde 100 milli ve özgün tasarım olan proje kapsamında birçok kritik teknoloji ve milli teknoloji ana ve ana alt sitemler geliştirilmiş olmasından dolayı Bayraktar TB2 İHA platformu ve yer sistemleri ihracat kısıtlaması olmayan ürün statüsünde.
Yurt dışından temin edilemeyen veya temin edilmesine rağmen çeşitli nedenlerle idamesi sağlanamayarak harekâtı tehlikeye sokabilecek olan ve bu nedenle yurt içinde imali gerekli görülen pitot-statik, servo kontrol, güç ataletsel ölçüm sistemleri vb. kritik teknolojiler proje kapsamında geliştirildi. Ayrıca yurt dışından tedarik edilse dahi kullanımında güvenlik nedeniyle sakınca bulunan ve mutlaka yurt içinde geliştirilmesi gereken 3 yedekli uçuş kontrol bilgisayarı, görev bilgisayarı vb. milli teknolojiler geliştirilerek Bayraktar TB2 İHA sisteminde kullanıma girdi.
RESMİ DESTEK OLMAKSIZIN GELİŞTİRİLDİ
Bayraktar TB2’nin silahlandırılması ile ilgili çalışmalar, yaklaşık 1,5 yıl süren çalışma sonrasında tamamlandı. Projeyi Baykar ve ROKETSAN ekibi, herhangi resmi destek olmaksızın inisiyatif alarak Türkiye’de havacılık alanında bir ilke imza atmak adına başlattı. BAYRAKTAR TB2, şartnamede belirlenen 35 kg faydalı yük taşıma kapasitesinin üstünde, 110 kg’ye kadar faydalı yük taşıyabilecek şekilde tasarlandığından, ROKETSAN akıllı mühimmatları için uygun bir platform olarak öne çıkıyordu. Projede, ROKETSAN tarafından geliştirilen Mini Akıllı Mühimmat (MAM)’ın 2. sürümü; MAM-L ve MAM-C için çalışmalar yürütüldü.
Bayraktar Taktik İHA Sistemi, 17 Aralık 2015 tarihinde 2 adet Roketsan MAM-L güdümlü mühimmatı yüklü şekilde yapılan atış testinde yüzde 100 isabet ile hedefleri vurma başarısını gösterdi. Bu deneme ile keşif ve gözetleme yaparken, anlık olarak ortaya çıkan hedefleri vurabileceğini gösteren BAYRAKTAR TB2, hem Türk havacılık tarihinde yeni bir sayfa açmış oldu. Hem de TSK’ya muharip İHA yeteneğini kazandırabileceğini gösterdi.
BİR BAŞARI DAHA
Silahlı Bayraktar TB2 için daha önce Roketsan tarafından yurtdışından tedarik edilen Salan ünitesi yani roket fırlatıcı birimin milli olan versiyonu özgün olarak geliştirildi, tasarım ve üretimi yapıldı. Milli Salan tasarımı, prototip ve test aşamaları sonrasında ürünleştirildi. Milli Salan sistemi yedekli mekanik ve elektriksel emniyet sistemi, mühimmat takılı durum geri bildirim özelliği, özgün tasarım yaylı kontakt tipi göbek bağı konektör ara yüzü, göbek bağı karşılık konektörü, farklı noktalara monte edebilme özelliği ve askeri standartlara uygun tasarım gibi ön plana çıkan özelliklere sahip.
BAYRAKTAR’A MİLLİ İSTİHBARAT SİSTEMİ
Milli Salan Sistemi haricinde Baykar mühendislerinin özverili çalışları sonucunda Bayraktar TB2 İHA sistemine milli istihbarat sistemi kazandırıldı. Baykar Ar-Ge ekibi, Türkiye’nin yazılımı ve donanımı tamamen yerli ilk sinyal istihbarat cihazını başarıyla geliştirdi. Havadan elektronik (ELINT) ve haberleşme istihbaratını (COMINT) toplamaya uygun elektronik donanım ve yazılımla geliştirilen sistemin ilk denemeleri milli İHA Bayraktar TB-2 üzerinde yapılıyor.
Milli istihbarat sistemi olan, BSI-101 Sinyal İstihbarat Cihazı savaş zamanında üzerine güdümlü roket ve füze gibi silahların konuşlandığı İHA’lar ile sinyal istihbarat sistemi sayesinde düşman radar ve telsiz konumlarını tespit ederek rakip hedeflerini yok etme özelliğine sahip olarak geliştirildi.Ayrıca sistemin dinleme ve kestirme kabiliyetleri sayesinde teröristlerin telsiz konuşmaları canlı olarak dinlenip yerleri tespit edilerek terörle mücadelede istihbarat desteği de sağlanacak.
HER ALANDA BİRİNCİ
- 14 Haziran 2014 tarihinde tam yüklü olarak gerçekleştirilen uçuş testinde 27,030 feet irtifaya çıktı.
- 05-06 Ağustos tarihlerinde gerçekleştirilen uçuş testinde tam yüklü olarak 18,000 feet irtifada 4040 km yol kat ederek 24 Saat 34 Dakikalık uçuş gerçekleştirdi.
- Milli hava araçları arasında uçuş süresi ve irtifa açısından Türk Havacılık tarihindeki rekorları elinde tutuyor.
- Elektronik sistemleri ve yazılımıyla özgün, 3 yedekli uçuş kontrol sistemi ve akıllı dengeleme sistemine sahip lityum tabanlı batarya sistemleri, Dünya da ilk defa Bayraktar Taktik İHA’sında kullanıldı.
Bayraktar TB2 İHA gururla 7/24 ülke hizmetinde ve göklerde oldukça göğsümüzü kabartmaya devam edecek.