1
Aksam.com.tr
Türkiye’de tüketilen gübrenin üçte birini Gübre Fabrikaları T.A.Ş (GÜBRETAŞ) karşılıyor. Peki, Türkiye gübre üretimi konusunda dünyada hangi konumda? Tarımda milli adımlar nasıl atılacak? Sektörün 2019 yılından beklentileri neler? GÜBRETAŞ Genel Müdürü İbrahim Yumaklı, sektörle ilgili merak edilenleri açıkladı.
Aksam.com.tr’den Ezgi Aşık’ın sorularını yanıtlayan İbrahim Yumaklı, özel gübreler sayesinde tarımdaki kalitenin ciddi bir şekilde artış gösterdiğini anlattı. Türkiye'nin eksiklerini tamamlaması gerektiğine dikkat çeken Yumaklı, “Eksiklerimizi tamamlayabilirsek, tarımsal gelirler açısından dünyada ilk 5’e girmemiz ve milli ekonomiye daha büyük katma değer sağlamamız pekâlâ mümkündür.” diye konuştu.
Türkiye’nin güçlü bir tarım potansiyeline sahip olduğunun altını çizen Yumaklı, sözlerine şöyle devam etti:
“Ülkemiz fındık, kiraz, incir, kayısı, ayva ve nar üretiminde dünyada lider konumdadır. Ayrıca nohut, salatalık ve karpuzda dünya ikincisi konumunda bulunan Türkiye; domates, mercimek, patlıcan ve yeşilbiberde üçüncü sırada yer almaktadır.”
Türkiye’de tüketilen gübrenin üçte birini GÜBRETAŞ olarak karşılıyorsunuz. Tarım, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıkladığı reform paketinde önemli alt başlıklardan bir tanesiydi. Tarımda milli seferberlik dönemine girdik. Verimli ve milli tarım konusunda hangi adımları atacaksınız?
GÜBRETAŞ, 2018 yılsonu itibarıyla ülkemizdeki toplam gübre tüketiminin yaklaşık üçte birini tek başına karşılayarak sektör liderliğini sürdürmektedir. Geçen yılı Türkiye faaliyetlerimiz kapsamında 670 bin ton üretim ve 1,67 milyon ton katı gübre satışı ile Tarım Bakanlığı verilerine göre yüzde 31 pazar payıyla tamamladık.
2018’in şirketimiz açısından en önemli gelişmelerinden biri de, bahsettiğiniz konunun farklı bir yönünü oluşturan, ihracat konusunda yakaladığımız başarıdır. Geçtiğimiz yıl Orta Doğu, Afrika ve bölge ülkeleriyle yapılan ihracat bağlantılarıyla yurt dışına ihraç ettiğimiz katı gübre miktarını, 2017’ye oranla yüzde 200 artışla 30 bin tona ulaştırdık ve rekor çıtamızı yükselttik.
“2050 YILINDA DÜNYADAKİ GIDA TALEBİ YÜZDE 70 ARTACAK”
Tarımda milli seferberlik başlatılması, bu alandaki üretimin ülke ekonomisine sağlayabileceği katkılar nedeniyle önemlidir. Çünkü 7,5 milyarı aşan dünya nüfusuna karşın gıda ihtiyacının karşılandığı tarım sektöründe ekilebilir araziler nüfus ihtiyacı oranında artmadığı gibi, tam tersine şehirleşme/imar, erozyon ve iklim değişiklikleri gibi çeşitli nedenlerle azalmaktadır. Hatta FAO’nun (BM Gıda ve Tarım Örgütü) tahminlerine göre 2050 yılına kadar dünyada gıda talebinin bugüne oranla yüzde 70 artması beklenmektedir.
“KİMYEVİ GÜBRE, ENDÜSTRİYEL TARIMIN VAZGEÇİLMEZİDİR”
Tarım alanındaki böyle bir hamlede, bizim lideri olduğumuz bitki besleme sektörünün de önemli bir rolü ve katkıları olacaktır. Endüstriyel tarımla birim alandan maksimum verim gerekmektedir. Ekilebilir alanın kısıtlı olması nedeniyle bitki besleme (gübre kullanımı) ile verimliliğin artırılması gerekmektedir. Kimyevi gübre, birim alanda en fazla verim elde ederek gıda güvenliğine katkı sağlamak açısından endüstriyel tarımın vazgeçilmezidir.
“TARIMDA ÇOK BÜYÜK BİR SİNERJİ ORTAYA ÇIKACAK”
Son yıllarda hızla gelişen Türkiye tarımının milli ekonomiye katkısını artırmak için mutlaka daha yüksek verim elde edilmesi ve kalitenin artırılması gerekmektedir. Bunu sağlayabildiğimiz takdirde, tarımın Türkiye’ye sağladığı ekonomik katma değerle birlikte sektörün dünyayla rekabet gücü artacaktır.
Bu nedenle tarım sektöründe temel milli adımlardan biri, bilinçli tarımı yaygınlaştırma çabaları olmalıdır. Yıllardır bitki besleme yoluyla bu topraklara değer katan bir şirket olarak bizim en büyük amacımız, tarımsal alanlardaki verimliliğin ve kalitenin artırılmasına katkı sağlamaktır. Bizim yaptığımız kendimizce bir katkı olmasına rağmen çiftçilerimizle birlikte bu çabaların güzel sonuçlarını görmekteyiz. Fakat tüm sektör bu konuya odaklandığı zaman, tarımda çok büyük bir sinerji ortaya çıkacağı muhakkaktır.
“AVRUPA’DA BİRİNCİ SIRADAYIZ”
Türkiye, tarımdan elde edilen gelirler konusunda dünyada kaçıncı sırada?
Ülkemiz yıldan yıla artan tarımsal üretimiyle dünyada önemli bir konumda yer almaktadır. Nitekim Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre tarımsal ürün hasılası açısından 2005 yılından bu yana Avrupa’da birinci sıradaki yerimizi korumaya devam ederken, dünyada ise en büyük 7 tarım ekonomisinden biri konumundayız.
2002’de 36,9 milyar TL olan tarımsal gayrisafi hasılamız, 2018 yıl sonunda 188,6 milyar TL’ye ulaşmış durumdadır. Bu dönemde 3,7 milyar dolar olan tarımsal ihracatımız da 17 milyar dolar üzerine yükselerek, Türkiye’nin toplam ihracatı içinde yüzde 10’un üzerinde bir paya ulaşmıştır.
BU ÜRÜNLERİN ÜRETİMİNDE DÜNYA LİDERİYİZ
Ülkemiz fındık, kiraz, incir, kayısı, ayva ve nar üretiminde dünyada lider konumdadır. Ayrıca nohut, salatalık ve karpuzda dünya ikincisi konumunda bulunan Türkiye; domates, mercimek, patlıcan ve yeşilbiberde üçüncü sırada yer almaktadır.
Sadece bu ürünleri doğrudan ihraç etmek yerine işlenmiş ürün şeklinde katma değer üreterek pazara sunabildiğimizi düşünecek olursak, ülke olarak endüstriyel tarım bağlamında mükemmel yerlere gelebiliriz. Örneğin; tüm dünyadaki fındık üretiminin yüzde 70’ini Türkiye olarak tek başımıza gerçekleştiriyoruz ve yılına göre 2 ilâ 3 milyar dolarlık ihracat yapıyoruz.
Tarımdaki üretimde gübrenin kalitelisi hep konuşulan bir konudur. Peki, verimli gübre üretimi konusunda neler söyleyebilirsiniz? Bu konuda nasıl çalışmalar üretiyorsunuz?
GÜBRETAŞ olarak tüm iş süreçlerimizde, ürünlerimizde ve bu ürünlerin çiftçiler tarafından kullanımı sayesinde elde edilecek arazideki sonuçlarda kaliteye odaklanmış durumdayız. Yaptığımız Ar-Ge çalışmalarının temel amacı da yine şirketimizde ve tarımsal üretimde verimlilik ve kaliteyi artırmaktır.
Nitekim önceki yıllardaki saha araştırmalarında olduğu gibi geçen yıl da Türkiye genelinde yaptırdığımız çiftçilere ve bayilere yönelik anket çalışmasında, GÜBRETAŞ markasının kalite ve güven ile özdeşleştirildiğini görmek de bizi çok mutlu ediyor.
“ÖZEL GÜBRELER SAYESİNDE TARIMDAKİ KALİTE CİDDİ ŞEKİLDE ARTTI”
Türkiye Toprak Verimliliği Haritası Projesi’ndeki topladığımız verilere göre geliştirdiğimiz bölgeye ve bitkiye özel gübreler, bu kalite ve verimlilik fikrinin en önemli sonuçlarıdır. Bu özel gübreler sayesinde tarımda verimin yanı sıra çok ciddi kalite artışları sağlanmaktadır. Bunu hem biz kendi yaptığımız model üretim alanlarındaki deneme ekimlerinin sonuçlarından, hem de Türkiye’nin dört bir yanındaki çiftçilerden gelen yoğun talep ve yorumlardan görmekteyiz.
Ayrıca mart ayında Gebze Teknik Üniversitesi ile bu konuyla bağlantılı 10 yıllık bir protokol imzaladık. Bu kapsamda üniversitenin kampüsünde 500 metrekarelik bir Ar-Ge serası kurulacak ve birlikte yeni ürünler geliştirmeye yönelik çalışmalar yapacağız. Diğer yandan bitkiye ve bölgeye özel gübre çeşitlerimizi de piyasa ihtiyaçlarına göre geliştirmeye devam edeceğiz.
Tarım arazileri konusunda zengin ve bereketli bir ülkeyiz. Alanlarımızı daha verimli kullanmak için ne yapmak gerekir?
Tarımda gerçekten büyük bir potansiyele sahibiz. Hızla artan nüfus ile birlikte tüm dünyada gıda erişimi açısından tarımın önemi artarken, Türkiye de yaklaşık 24 milyon hektarlık tarımsal arazi varlığıyla dünyada en büyük ekilebilir alana sahip ülkeler arasında 12’nci ve en fazla tarımsal üretim yapan ülkeler arasında 10’uncu sırada yer alıyor.
“DÜNYADA İLK BEŞE GİRMEMİZ MÜMKÜN”
Benzersiz coğrafi konumla sahip olduğumuz mikro klima özellikleri ve zengin ürün çeşitliliğine rağmen bazı yapısal sorunlar ve bilinçli tarım alanındaki eksikliklerimiz nedeniyle verimlilik ve kalite açısından zayıf kalıyoruz. Oysa bu konudaki eksiklerimizi tamamlayabilirsek, tarımsal gelirler açısından dünyada ilk 5’e girmemiz ve milli ekonomiye daha büyük katma değer sağlamamız pekâlâ mümkündür.
En büyük zenginliğimiz olan topraklarımıza gözümüz gibi bakmamız gerekiyor. Sen toprağa bir verirsen, toprak sana bin verir. Ona iyi bakmanın yolu da toprağımızı tanımaktan, bilmekten ve sevmekten geçiyor. Toprağı tanımanın ve o arazide neler yapabileceğinizi öğrenmenin başlangıç noktası ise önce toprak analizi yaptırmakla mümkün olabilir. Eğer tarımsal alanlarımızı daha verimli kullanmak istiyorsak, bu olmazsa olmazımızdır. GÜBRETAŞ olarak bunun önemini iyi bildiğimiz için yıllardır bu konuya vurgu yapıyoruz.
“TOPRAK NUMULERİNİ LABORATUVARLARIMIZDA ANALİZ ETTİK”
Bu konuyla bağlantılı olarak 2005 yılında çok stratejik bir proje başlattık. Türkiye Toprak Verimliliği Haritası Projesi ile ülke genelindeki tarımsal arazilerden uzman ekiplerimiz tarafından alınan toprak numunelerini, Yarımca’daki laboratuvarlarımızda analiz etmeye başladık. Bu analizlerin sonuçlarına göre bir yandan çiftçilerimize numunenin alındığı arazi için en uygun gübreleme reçetelerini sunarken, diğer yandan da tarım sektörü için büyük bir veri kaynağı oluşturduk.
Geride kalan 14 yıl boyunca 81 ilimizin toplam 11 bin noktasındaki arazilerden aldığımız numuneleri GPS kodlamasıyla dijital ortamda bir araya getirerek Türkiye’nin tarımsal verimlilik haritasını büyük oranda şekillendirdik. Sadece bu proje kapsamında yaklaşık 50 bin çiftçiye birebir arazide uygulamalı olarak toprak numunesi alma ve bilinçli bitki besleme eğitimleri vererek önemli bir sosyal sorumluluk faaliyeti de gerçekleştirmiş olduk.
“BİTKİYE VE BÖLGEYE ÖZEL 20’YE YAKIN GÜBRE GELİŞTİRDİK”
GÜBRETAŞ olarak, Türkiye Toprak Verimliliği Haritası projemizde elde ettiğimiz verilerden hareketle yaptığımız Ar-Ge çalışmalarıyla da verimlilik ve kaliteyi artırma amaçlı yeni ürün çeşitleri de geliştirmekteyiz. Bölgeye ve bitkiye özel gübreler ile sektörün en geniş ürün çeşitliliğine sahip şirketi haline geldik. Bitkiye ve bölgeye özel 20’ye yakın gübre geliştirdik. Bu özel ürünlerin son örneklerinden biri de birkaç ay önce endüstriyel kenevir tarımı için geliştirdiğimiz ürün oldu.