ŞENAY BÜYÜKKÖŞDERE
5 bin kişilik istihdamıyla Türkiye'nin önemli sanayi grupları arasında yer alan Kibar Holding, alüminyum ve panel üretiminde gaza bastı. Holding bünyesindeki Assan Alüminyum son 2 yılda 60 milyon dolarlık yatırıma imza attı. Önümüzdeki dönemde bir 100 milyon dolarlık yatırım için daha düğmeye bastı. Assan Panel'de de dev bir yatırımın eşiğinde olduklarını söyleyen Kibar Holding CEO'su Haluk Kayabaşı, "Temmuzdan itibaren hem Avrupa'da hem Amerika'da hem Türkiye'de durgunluk başladı. Siparişler azaldı. Büyük ihtimalle ekimden sonra sanayide kapasite kullanımında düşüş olacak. Ama sanayide yatırım kararları uzun soluklu alınır" diyor. Grup olarak mobilite sektörüyle ilgilendiklerini vurgulayan Kayabaşı, "Otomotiv ve havacılıkta varız. Drone, scooter, elektrikli motosiklet gibi sektördeki varliğimizi tamamlayacak araçlara bakıyoruz" diye konuşuyor.
Pandemi koşulları sanayicileri zorladı. Siz bu dönemi nasıl geçirdiniz, 2022 nasıl geçiyor?
Pandeminin yarattığı tüm zorlu koşullara rağmen 2021'i başarıyla bitirdik. Yüzde 60'ı ihracat gelirleri olmak üzere, 4,5 milyar dolar ciro elde ettik. Grup şirketlerimizin ihracat faaliyetlerini yürüten Kibar Dış Ticaret, bu yıl da ülke genelinde en çok ihracat yapan 5 markadan biri oldu. Ardından 2022'ye güçlü bir giriş yaptık ve işler keyifli başladı. Ta ki temmuz sonuna kadar. Pandeminin küresel ekonomideki etkilerini daha derinden hissettiğimiz bir dönem yaşıyoruz. Dünya genelinde kur dalgalanmaları, enflasyon, arz-talep sorunları ve belirsizlikler var. Bu sorunları sadece Türkiye yaşamıyor. Bu dönemde yine verimli bir yıl geçiriyoruz. Bütçelediğimiz rakamlara ulaşıyoruz. Biz her sene kendimize yüzde 3-7 büyüme hedefi koyuyoruz. Bu yıl da yüzde 5'lik büyümeye ulaşacağız.
Rusya-Ukrayna savaşı sizi de etkiledi mi?
Kendimizi emniyete alacak adımları attık. Mesela biz alüminyumda hammaddeyi çoğunlukla Rusya'dan alırız. 'Buradan mal sevk edilemezse ne olur' kaygısıyla diğer ülkelerden acil hammadde aldık.
Avrupa'nın enerjisinin kesilmesiyle, üretimin Türkiye'ye kayacağı konuşuluyor. Gaz sorunu Türk sanayiciye pozitif yansır mı?
Türkiye üretimini sadece iç piyasaya satmıyor. Pek çok sektörde ana pazarımız Avrupa. Biz grup olarak ürettiğimiz her şeyi, mesela alüminyum yüzde 82'sini dış pazarlara satıyoruz. Yani enerji teminindeki sıkıntılardan dolayı Avrupa'nın üretimi azalırsa ve AB bir durgunluğa girerse, bizim pazarlarımız da sıkıntıya girer. Dolayısıyla Avrupa'daki enerji kesintisinin Türkiye'yi nasıl etkileyeceğine dair yorum yapmak için erken. Olumlu sonuçları da olumsuz sonuçları da olabilir. Bekleyip göreceğiz.
Şu anda sanayide kapasiteler dolu değil mi?
Temmuz sonuna kadar öyleydi ama temmuzdan itibaren hem Avrupa'da hem Amerika'da hem Türkiye'de bir durgunluk başladı. Dolayısıyla yeni siparişler azalıyor. Büyük ihtimal ekimden sonra kapasite kullanımında düşüşler olacak. Biz grup olarak otomotivde, paslanmazda, yassı çelikte, ambalajda varız. Ambalaj sektörünün etkileneceğini sanmıyorum ama diğer sektörlerin tamamı etkilenir. Şu anda Afrika ve Japonya pazarlarına girmek için elimizden geleni yapıyoruz. Tayvan'da pazar araştırmalarına başladık.
Kapasite kullanım oranlarında düşüş bekliyorsunuz. Bir yandan da yatırım yapıyorsunuz değil mi?
Sanayicilikte bir sene para kazanıp, 2 sene kaybediyorsunuz. Sonra yine kazanıyorsunuz. Biz yatırımlara uzun soluklu bakıyoruz. Önümüzdeki 3-5 yılda en az 350 milyon dolarlık yatırım planımız var. Esnek ve hızlı olacağız. Mevcut sektörlerde kapasitelerimizi artırakak ve yeni satın almalarla büyüyeceğiz. Bunun 100 milyonu da alüminyum için olacak. Otomotiv yan sanayii şirketimiz için Avrupa'da bir satın alma ya da yatırım planımız var. Panel şirketimizi de global bir şirket yapmaya çalışıyoruz. Avrupa'da bir tesis kurabiliriz. Bunların dışında yeni sektörlere girme planlarımız da var. Teknoloji, mobilite ve enerji sektörleriyle ilgileniyoruz. Enerji sektöründe bir şirketimiz var. Şu an sadece doğalgaz işindeyiz ama bunu çeşitlendireceğiz. Güneş, rüzgar veya hidroelektrik enerjisine girebiliriz.
SİLİKON VADİSİ'NDE START UP AVI
Mobilite ve teknoloji konusunu açar mısınız?
Teknolojide birtakım programlar, yazılımlar geliştiren şirketler, startuplar var. Silikon Vadisi'ne gitmiş, bir miktar büyümüş yatırımcı arayan birkaç şirkete ortak olabilir miyiz diye bakıyoruz. Önümüzdeki 5-6 ay içinde bir haber gelebilir. Mobiliteye gelince, zaten biz otomobil üretiyoruz. Onun parçalarını üretiyoruz, havacılık sektörüne koltuk üretiyoruz. Yani zaten çok uzun zamandır bu sektördeyiz. Bunları tamamlayacak veya bunları çoklayacak, drone gibi, scooter gibi motosiklet yeni daha teknolojik aletler olabilir mi diye bakıyoruz. Mikromobililte sektörü Türkiye'de de dünyada da çok büyüyecek. İnsanlar yavaş yavaş arabaları bırakmak zorunda kalacak. Biz de o dünyaya hazırlanıyoruz.
TÜM DÜNYA FIRTINALI OKYANUS GİBİ
Bu kadar hassas dengelerin olduğu bir dönemde holing yönetmek stresli olmalı...
Şu anda holding yönetmek şeye akıl almaz fırtınalı bir okyanusta yolcu gemisi yönetmek gibi. Yol alıyorsun ama sürekli bir sancaktan bir iskeleden darbe yiyorsunuz. 24 saat dümenin başında olmak gerekiyor. Biz de artık işleri günlük yönetiyoruz. Eskiden senelik bütçe yapardık. O dönemler bitti. Ve bu kez bu tüm dünyanın krizi ama Türkiye'deki iş dünyası bu tür çalkantıları daha iyi yönetiyor.
'RUSYA'YA AMBARGO' KAYGISI
Amerika'nın TÜSİAD'a gönderdiği yazı, size de ulaştı mı? Etkileyecek mi stratejilerinizi?
Rusya'dan bir şey alırken korkarak alıyoruz. Çünkü Amerika bizim için önemli bir pazar. Bizim şu anda Rusya'yla hem alüminyum hem de gaz kontratımız var. Kibar Enerji şirketimizle doğal gaz ithal ediyoruz. Ve bu kontratı yerine getirmek durumundayız. Ellerinde teminat mektuplarımız var. Mecburuz o kontratları realize etmeye. Zaten resmi bir ambargo da yok, ama tabii ki kaygılıyız. Amerika Rusya'ya tamamen bir ambargo koyar da oradan hiçbir şey almayacaksınız derse ne yaparız diye düşünüyoruz.