1
TM Dijital Haber Merkezi
24 TV’de yayımlanan Analiz Sentez programında Zeliha Saraç moderatörlüğünde 24 TV Ankara Temsilcisi Melik Yiğitel ve Stratejist Cüneyt Paksoy, marketlerdeki gıda fiyatlarının artışını masaya yatırdı.
Ticaret Bakanlığının marketlerdeki “fiyat istikrarsızlığı” ve “etiket simsarları” ile ilgili olarak kemerleri iyice sıkılaştırdığını ve 81 ile talimat gittiğini belirten Saraç, tüketicinin korunması için hazırlanan yeni hal yasasıyla fırsatçılara göz açtırılmayacağının söylendiğini anlattı.
“DÜŞEN BİR FİYAT YOK”
Bizzat market market gezip etiket fiyatlarını çektiğini söyleyen Zeliha Saraç, kimisinin fiyatı marketlerin belirlediğini söylediğini, aracıların ise başka bir şey söylediğini ve kimsenin bu fiyat artışını sahiplenmeyerek birbirinin üzerine attığını anlatan Zeliha Saraç, pırasanın 9,5 lira, karnabaharın 7,5 lira, domatesin 8 lira, ıspanağın 7 lira olduğunu belirterek “düşen bir fiyat” olmadığını ifade etti.
“TEK YOL, TARLADAN RAFA KADAR CİDDİ BİR DENETİM”
Antalya’da meydana gelen sel ve hortumun da gıdaya yönelik ek bir maliyet oluşturabileceğini söyleyen Saraç, 24 TV Ankara Temsilcisi Melik Yiğitel’e konuyla ilgili düşüncelerini sordu. Ankara’daki fiyatların da aşağı yukarı bu şekilde olduğunu söyleyen Yiğitel, “Domates 11,90 lira, köy biberi 13,90 lira… fiyatlar Ankara’da da çok yüksek. Bu durumun önüne geçmenin tek yolu şudur; tarladan rafa kadar bütün aşamaların ciddi bir denetimden geçmesi gerekiyor. Bunun başka bir yolu olamaz.” diye konuştu.
Çiftçilerin 50 kuruş ya da 1 liraya verdiği ürünün sofraya gelene kadar 14 lira olmasının büyük bir soru işareti olduğunu vurgulayan Yiğitel, “Üzerinde durulması gereken nokta budur.” dedi.
“GRAFİK, MARKETİN ALIŞ FİYATINDAN BAŞLIYOR; ÖNCESİ YOK”
Fotoğrafını çektiği bir patlıcan etiketinin alış fiyatının 9 lira olduğunu, fakat satışın 14,90 lira olduğunu söyleyen Zeliha Saraç, “Patlıcanı nereden 9 liraya alındığını çok merak ediyorum. Vergisi 1,10 lira, işlem ve sevk giderleri 1 lira, mağazacılık giderleri 0,91 lira, toplam maliyet 12,01 lira, satış fiyatı ise 14,90 lira.” diyerek, Stratejist Cüneyt Paksoy’a “bir kilo patlıcanın nasıl 15 liraya satılabildiği” konusundaki düşüncelerini sordu.
Bunun çok karışık bir grafik olduğunu söyleyerek ortada çok ciddi bir fiyat spekülasyonu bulunduğunu belirten Paksoy, “Spekülasyon çok net. Burada vergi payını, diğer bir iki maliyet unsurunu bir kenara bırak, ki market kârını açıkça yazmış zaten; bütün mesele, 9 liraya kadar gelen sürecin grafikte olmamasıdır. Grafiğin 9 ila 15 arasındaki kısmı mevcut, fakat 9’a gelene kadarki kısım, yani grafiğin çıkış noktası yok.” diye konuştu.
“Biz bunu düzeltmezsek, enflasyonu gıdadaki baz etkisinden arındıramayız.” sözünü kullanan Paksoy, “Halkımızın gelir/gider dengesini tutturmasına yardımcı olamayız. Bu çok ciddi bir noktaya geldi.” dedi.
“BU FİYATA NEREDEN GELİYOR MARKETE?”
Fotoğrafını çektiği bir diğer ürünün detaylarını paylaşan Zeliha Saraç, “Market çarliston biberi 10,20 liraya almış. Üzerine 1 lira vergi, 1 lira sevk ve yaklaşık 1 lira da mağazacılık eklemiş; böylece 13 lira olmuş ve tüketiciye 14 liraya satmış.” sözlerini kullandı.
Burada marketin ciddi bir kârının olmadığını belirten Cüneyt Paksoy, “Bu biber 10,20 liraya nasıl geliyor markete? Türkiye’de tabii ki üretim noktasında birtakım ufak tefek problemler vardır, fakat fiyatları buraya çekecek kadar bir şey söz konusu mu, bunu da tartışmak lazım. Burada okunmayacak hale gelmiş kronik bir grafik söz konusudur. Bu grafiği okunur hale getirmek lazım.” ifadelerini kullandı.
“81 İLE TALİMAT GÖNDERİLDİ”
Üçüncü bir fiyat etiketine ilişkin bilgileri de paylaşan Zeliha Saraç, “Baklanın alış fiyatı 6,30 lira, satış fiyatı 11 lira. Üzerine o gideri, bu gideri, şu giderini ekleyip bunu bana iki katına satıyorsun. Kim bu aracılar? Sen bunu nereden 6,30 liraya alıyorsun?” sözleriyle tepki gösterdi.
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ın bu konuda 81 ile talimat gönderdiğini ve gereğinin yapılacağını söylediğini hatırlatan Zeliha Saraç, bir izleyicinin gönderdiği patlıcan fiyat etiketini paylaşarak, alış fiyatı 3 lira olan bir kilo patlıcanın satış fiyatının 14,85 lira olduğunu söyledi.