Miray ÇİMEN
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın “Hal Yasası Meclis gündemine gelecek, artık komisyonculuk tarihe karışacak” açıklamasının ardından, ayrıntılar netleşmeye başladı. Düzenlemeyle hallerin fiziksel altyapısı yenilenerek modernizasyon sağlanacak. Nakliye ve depolama süreçlerine ilişkin de iyileştirmelerde bulunulacak. Böylece zayi olma miktarı azaltılacak. Üreticiden tüketiciye arz zinciri kısaltılarak komisyon sebebiyle gereksiz fiyat artışlarının önüne geçilecek.
En çok Antalya'da var
Köklü dönüşümlerle gıda enflasyonunun da düşürülmesi hedefleniyor. Hal Yasası olarak bilinen ‘Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılması planlanan düzenlemeye ilişkin bir süredir farklı modeller üzerinde çalışılıyordu. Toptancı hallerinin büyük bir çoğunluğu Akdeniz Bölgesi'nde yer alıyor. Toptancı hallerinin büyük bir kısmı belediye hallerinden oluşurken bazı bölgelerde özel haller de yer alıyor. Yaş meyve ve sebze üretiminin yoğun olduğu Antalya’da 21, Mersin’de ise 14 hal bulunuyor.
Zayi oranı %40’a çıkıyor
Sebze ve meyvelerin yaklaşık yüzde 20 ila 25’inin ürünlerin pazarlama aşamasında zayi olduğu sık sık dile getiriliyor. Ürüne göre bu zayi oranının yüzde 40’lara kadar çıkabildiği de ifade ediliyor. Türkiye’de 2017 yılında 30 milyon 826 bin ton sebze, 20 milyon 809 bin ton meyve üretilmişti. Bu yıl ise toplamda 30.4 milyon ton sebze, 22.1 milyon ton meyve üretimi bekleniyor.
Kolay takip sistemi
Üreticilerden tüketicilere tedarik zincirinin kısaltılarak tüketicilerin uygun fiyatlı ürün alabilmesini sağlayacak düzenlemelere odaklanılacak. Üreticiler ve üretici örgütlerinin sektörde etkin bir şekilde yer alabilmesi için çeşitli mekanizmalar hayata geçirilecek. Böylece güvene dayalı, istikrarlı ve kolay takip edilebilen yeni bir pazarlama kanalı oluşturulacak.
Modern toptancı halleri kurulacak
Türkiye'de 175 faal toptancı hali bulunuyor. Üretim bölgelerinde faaliyet gösteren ilçe toptancı hallerinin toplulaştırılarak çok sayıda alıcı ve satıcının bir araya gelebildiği bir sistem öngörülüyor. Ayrıca üretici ve üretici örgütleri başta olmak üzere sanayiciler, ihracatçıların alım satım yapacağı laboratuvar ve soğuk hava depolarını da içeren modern toptancı hallerinin kurulması planlanıyor.