Gezi Parkı olayları ve sonrasında vatandaşların algısında yarattığı bozulma, en büyük hasarı Türkiye ekonomisine verdi. 28 Mayıs 2013 tarihinde İstanbul Gezi Parkı'nda başlayan eylemler, yaklaşık 15 gün boyunca geniş çaplı bir kaos ortamı oluşturarak Türkiye'ye milyar dolarla ifade edilen bir maliyete neden oldu.
ŞİMŞEK 1.4 MİLYAR DOLAR DEMİŞTİ
Dönemin Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in o günlerde yaptığı açıklamada olayların faturasının 1.4 milyar dolar olduğunu söylemesine karşın, uzmanlar direkt ve dolaylı faturalar dikkatle alındığında çok daha büyük bir maliyetin söz konusu olduğunu söylüyorlar.
80 ŞİRKET 164 MİLYAR LİRA ERİDİ
Gezi olaylarıyla birlikte piyasalar uzun sürecek negatif bir döneme girerken, TL varlıklar satış baskısı altında kaldı. Sadece Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri bile Gezi olayları ile başlayan ve 3 ay etkisini sürdüren dönemde 164 milyar lira eridi. Borsada en büyük 500 sanayi şirketinden sadece 80 tanesinin işlem gördüğü dikkate alındığında özellikle ‘toplam değer’ açısından ne kadar büyük bir değer kaybından bahsedildiği net şekilde anlaşılıyor.
DOLAR TARİHİ ZİRVEYE FIRLADI
Dolar/TL, Gezi olayları öncesinde uzun süre devam eden 1.70 – 1.80 bandı arasındaki hareketini sonlandırarak hızlı bir şekilde yükselişe geçti. Fed tedirginliğinin de etkisiyle dolar 2.39'a kadar devam edecek bir ralli sürecine girdi ve Ocak 2014'te TCMB'nin 550 baz puanlık faiz artırımına gitmesine neden olacak şekilde tarihi zirvesine tırmandı.
BİR AYDA 8 MİLYAR DOLARLIK ÇIKIŞ
Gezi olayları öncesinde 2013 yılının mayıs ayında yüzde 4,61 ile tarihi düşük seviyelerine gerileyen tahvil faizleri ise olayların neden olduğu kurdaki yükseliş, enflasyon beklentilerindeki bozulma ve yabancı yatırımcıların satışları ile 3 ayda yüzde 9,25 ile yaklaşık iki katına yükselmesinin ardından bu seviyelerde dengelendi. Merkez Bankası verilerine göre Gezi olayları sonrasındaki 1 aylık dönemde yabancı yatırımcılar 8 milyar dolarlık çıkış yaptı.
Yatırım ve tüketim algısını da etkiledi
Ayrıca, vatandaşların ve dolayısıyla iş dünyasının algılarının bozulması ile uzun bir süre yatırımların ve harcamaların ertelenmesi, bununla birlikte enflasyon ile ilgili beklentilerin bozulması ve dolarizasyonun artması, ekonomik göstergeler açısından parasal değeri ölçülemeyecek en önemli negatif etkiler olarak kendini gösterdi.
Enflasyon ve işsizliği de körükledi
Gezi olayları öncesinde yüzde 6.13'e kadar gerileyen yıllık enflasyon, sonraki 3 ayda yüzde 8.88'e kadar yükseldi. Olaylar öncesinde yüzde 9 seviyelerinde yatay bir seyir izleyen mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir senede yüzde 10 sınırına, ardından yüzde 10,6'ya kadar çıktı.