Nükleer Silahların Yasaklanması Anlaşması, BM'de nükleer silah sahibi ülkelerin boykotuna rağmen, 122 ülkenin desteğiyle kabul edildi.
Özellikle sivil toplum kuruluşlarının kampanyalarıyla uzun süredir müzakereleri yürütülen Nükleer Silahların Yasaklanması Anlaşması, sonunda BM Genel Kurulu'nda oylandı.
ABD, İngiltere, Rusya, Fransa, Çin gibi BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ve diğer nükleer silah sahibi ülkelerin boykot ettiği müzakereler sonucu ortaya çıkan tasarı, 122 ülkenin desteğiyle kabul edildi.
Tasarıya sadece Hollanda karşı oy verirken, Singapur çekimser kaldı.
Oylamaya aralarında ABD, Rusya, İngiltere, Çin, Hindistan, Pakistan, Türkiye, İran, İsrail, Fransa, Almanya, Yunanistan, Japonya ve İtalya'nın da olduğu 69 ülke katılmadı.
"Asla katılmayacağız"
Tasarının kabulünün ardından ABD, İngiltere ve Fransa ortak açıklama yaparak, karara tepki gösterdi.
Anlaşma metninin müzakerelerine katılmadıklarını belirten üç ülkenin açıklamasında, "Anlaşmayı ne imzalamaya ne onaylamaya ne de gelecekte katılmaya niyetimiz yok. Bu nedenle ülkelerimizin nükleer silah konusundaki yasal yükümlülükleri değişmeyecektir." ifadeleri kullanıldı.
Açıklamada, anlaşmanın güvenlik ve caydırıcılık konusuna değinmediği, Kuzey Kore'nin nükleer programının nasıl engelleneceğine ilişkin çözüm de üretmediği savunuldu.
STK'lar umutlu
Nükleer ülkelerin tepkisine rağmen nükleer karşıtı gruplar anlaşmadan umutlu.
Nükleer silahların imha edilmesi konusundaki uluslararası kampanyanın (ICAN) Direktörü Beatrice Fihn, konuya ilişkin açıklamasında, "Bugünün nükleer çağın sonunu başlatan gün olmasını umuyoruz." dedi.
Müzakereleri yürüten BM Konferansının Başkanı Büyükelçi Elayne Whyte Gomez de yazılı açıklamasında "Nükleer silahlardan arındırılmış bir dünya için ilk tohumları atmayı başardık." değerlendirmesinde bulundu.
Anlaşma tüm üyelerin her türlü nükleer silah geliştirme ve edinme faaliyetlerini yasaklarken, daha önceden bu silahlara sahip olanlardan bunları uluslararası gözlemciler kontrolünde geri dönüşü olmayacak şekilde imha etmesi isteniyor.
1970 yılından beri yürürlükte NPT bulunuyor
BM'de 20 Eylül'de imzaya açılacak anlaşma 20 maddeden oluşuyor. Anlaşma 50. ülkenin iç onay sürecini tamamlayıp belgeyi BM Genel Sekreteri'ne sunmasının üzerinden 90 gün geçince yürürlüğe girecek.
Nükleer silahlar konusunda 1970 yılından beri yürürlükte olan "Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması" (NPT) bulunuyor. Bu anlaşma, yeni silah geliştirilmesini yasaklayarak gelecekte tamamen bu silahların kaldırılmasını amaçlıyor.
Anlaşmada nükleer silahların tamamen kaldırılması hedef olarak gösterilirken taraflara bağlayıcı yasal zorunluluk getirilmiyor.
Nükleer karşıtı ülke ve gruplar yeni anlaşmayla bu silahların tamamen imhası için yasal zorunluluk getirmeyi amaçlıyor.
AA