LEYLA GÖK / cumartesi@aksam.com.tr
Otomasyonun gelecekte otonom araçlar, akıllı evler ve sağlık hizmetleri gibi görevlerde yaygınlaşması bekleniyor. IoT cihazlarının ve bulut bilişimin artan kullanımı bu anlamda otomasyon için yeni fırsatlar sağlayacak.
Otomasyon nedir? Otomasyonun gelecekte emek piyasasına etkisi ne olacak? McKinsey'in 2030 yılı istihdam projeksiyonuna gelin birlikte bakalım...
Otomasyon, insan müdahalesini en aza indirerek görevleri geçekleştirmek için teknolojinin kullanılmasını ifade eder. Hâlihazırda, verimliliği, üretkenliği ve veri doğruluğunu artırmak için çeşitli endüstrilerde yaygın olarak otomasyon kullanılıyor. Bir süredir sanayi odaklı trendler bir sonuca işaret ediyor: Tüm operasyonların geleceği otomasyonda. Yapay zekâ, makine öğrenimi, artırılmış gerçeklik ve bulut sistemleri kullanılarak her şey otomatikleştirilebilir, sanallaştırılabilir ve basitleştirilebilir bir hâle evriliyor.
OTOMASYON EMEK PİYASASINI NASIL ETKİLEYECEK?
Otomasyon ve yapay zekâdaki hızlı ilerlemelerin damgasını vurduğu günümüzde gözler, otomasyonun emek piyasasını nasıl etkileyeceği sorusuna yöneldi. Araştırma şirketlerinin ve uzmanların farklı cevapları olsa da McKinsey'in raporu bu konudaki en kapsamlı çalışmalardan biri. Rapor, 2030 yılına kadar kaybolacak ve devam edecek meslek gruplarını tespit ediyor. Sonuçlar, iş gücü becerileri ve ücretler üzerinde önemli etkileri olan mesleklerdeki potansiyel değişimlerin zengin bir çıktısını ortaya koydu. Raporun temel bulgusu, çoğu senaryoda 2030'a kadar tam istihdamı sürdürmek için yeterli iş olsa da geçişlerin çok zorlayıcı olacağı şeklinde.
Mesleklerin yüzde 5'ten azı tamamen otomatikleştirilebilen faaliyetlerden oluşuyor. Bununla birlikte, mesleklerin yaklaşık yüzde 60'ında, kurucu faaliyetlerin en az üçte biri otomatikleştirilebilir. Otomasyonun teknik uygulanabilirliği önemli olsa da otomasyonun benimsenme hızını ve kapsamını etkileyecek tek faktör bu değil. Diğer faktörler arasında; iş yerinde belirli kullanımlar için otomasyon çözümleri geliştirme ve dağıtma maliyeti, iş gücü piyasası dinamikleri (iş gücünün niteliği, niceliği ve ilgili ücretler) ve otomasyonun iş gücü ikamesine yönelik sosyal kabulü yer alıyor.
SOSYAL ETKİLEŞİMİ OLAN İŞLERDE İSTİHDAM AZALMAZ
Otomasyonun istihdam üzerindeki potansiyel etkisi mesleğe ve sektöre göre değişkenlik gösteriyor. Otomasyona en duyarlı faaliyetler, üretimde makine odaklı ve hizmet sektöründe fast food hazırlama gibi öngörülebilir ortamlardaki fiziksel faaliyetleri içerir. Veri toplama ve işleme de giderek yapay zekâ aracılığıyla daha iyi ve hızlı yapılabilen faaliyetler arasında yer alıyor. Bununla birlikte, bazı görevler otomatikleştirildiğinde bile, sosyal etkileşim gerektiren bu mesleklerdeki istihdam azalmayabilir, bunun yerine işçiler yeni görevler üstlenebilir. Makinelerin şimdilik insan performansına yetişemediği alanlar olan; insanları yönetme, uzmanlık uygulama ve sosyal etkileşimleri içeren işlerde otomasyonun daha az etkisi olacaktır. Bahçıvanlık, tesisatçılık veya çocuk ve yaşlı bakımı sağlayan meslekler gibi öngörülemeyen ortamlardaki işlerde genellikle 2030 yılına kadar daha az otomasyon görülecek. Çünkü bu işlerin otomatikleştirilmesi teknik olarak zor ve nispeten daha düşük ücretler gerektiriyor. Bu durum, otomasyonu daha az çekici bir alternatif haline getiriyor.
2030'a kadar otomasyonun etkisini güçlü şekilde hissettireceği meslekler arasında; seyahat danışmanlığı, taksi şoförlüğü, mağaza kasiyerliği ve fast-food pişiriciliği gibi işler yer alıyor. Otomasyondan etkilenmeyeceği varsayılan iş grupları ise Avukatlık, İK rolleri, tüccarlık ve tıbbi meslekler. Otomasyonun ikame gücünü artıran meslek gruplarının temel özellikleri arasında tekrara dayalı olanlar ve insanın sembolik çözüm oluşturma yeteneğine bağlı olmayanlar yer alıyor.
OTOMASYON 800 MİLYON KİŞİYİ İŞİNDEN EDEBİLİR
Son olarak rapor, orta nokta ve en erken otomasyon benimseme senaryolarına dayanarak, 400 milyon ila 800 milyon kişinin otomasyon nedeniyle yerinden edilebileceğini ve 2030 yılına kadar dünya çapında yeni işler bulması gerektiğini ifade ediyor.
Gelecekte otomasyonun gelişmeye devam etmesi ve günlük hayatımıza daha da entegre olması bekleniyor. Yapay zekâ, makine öğrenimi ve robot teknolojisinin gelişimi, otomasyon teknolojisinin ilerlemesinde önemli rol oynayacaklar. Bu sayede, artan doğruluk ve hız ile daha geniş bir görev yelpazesini gerçekleştirebilen yeni ve daha sofistike otomatikleştirilmiş sistemlerin sayısı artacak. Ayrıca, Nesnelerin İnterneti (IoT) cihazlarının ve bulut bilişimin artan kullanımı, otomasyon için yeni fırsatlar sağlayacak. Sonuç olarak, otomasyonun; otonom araçlar, akıllı evler ve sağlık hizmetleri gibi karmaşık görevlere daha yaygın şekilde uygulanması bekleniyor.