Akıncı Aile: Köse Mihal ve Mihaloğulları

Köse Mihal kimdir? Hangi yıllarda yaşadı? Köse Mihal Osmanlı akıncı beyi ailelerinden Mihaloğulları’nın atası ve Osman Bey’in silâh arkadaşlarından biridir. İşte tarihi kaynaklarda Köse Mihal ile ilgili yer alan bilgiler

Akıncı Aile: Köse Mihal ve Mihaloğulları

Köse Mihal kimdir? Hangi yıllarda yaşadı? Türbesi nerede? Mihaloğulları Osmanlı Devleti’nin kuruluş devrinde ve Rumeli’nin fethinde yararlılık gösteren akıncı ailesidir. Köse Mihal ise Osman Bey’in silah arkadaşlarındandır. Köse Mihal’le ilgili Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi’nde önemli bilgiler yer alıyor.

KÖSE MİHAL KİMDİR?

Osmanlı tarih geleneğine göre ailenin atası olan Köse Mihal, Osman Bey zamanında Bizans’a bağlı Harmankaya tekfuru iken zamanla beyin silâh arkadaşları arasına girmiş, muhtemelen 713’te (1313) Osmanlılar’a tâbi olarak İslâmiyet’i kabul etmiştir. Müslüman olduktan sonra Abdullah Mihal adını aldığı, Osman Bey’in bütün savaşlarına katıldığı ve Sakarya havzasında yapılan akınlarda da Osmanlı ordusuna rehberlikte bulunduğu belirtilir. Ayrıca yine onun Bursa’nın fethinde yer aldığı, fetih öncesinde Bizans tekfuru ile Orhan Bey arasındaki müzakereleri yürüttüğü ifade edilir.

KÖSE MİHAL’IN MEZARI NEREDE

 Ona atfedilen mezar Bilecik’te Söğüt’e bağlı Gazimihal nahiyesindeki Harman köyündedir. Gölpazarı’nda bir zâviye ile hamam yaptırdığı anlaşılan Köse Mihal’in türbesi 1885’te II. Abdülhamid tarafından yeniden inşa ettirilmiştir. 

KÖSE MİHAL’İN ÜÇ OĞLU

Köse Mihal’in soyundan gelenler, daha sonra Rumeli’nin fethiyle birlikte Avrupa kıtasına geçerek akıncı beyi olarak görev yaptılar. Köse Mihal’in Aziz Paşa, Balta Bey ve Gazi Ali Bey adlarında üç oğlunun bulunduğu ve bunların Rumeli’de sınır boylarında faaliyet gösterdikleri kabul edilmektedir. Ancak hem onların hem de oğulları olarak gösterilenlerin faaliyetleri hakkında kaynaklardaki bilgiler oldukça karışıktır. 

Köse Mihal’in oğlu Aziz Paşa’nın Vize Kalesi’nin fethinde bulunduğu ve 806’da (1403) vefat ettiği, onun oğlunun ise Gazi Mihal Bey olduğu belirtilir. Ailenin ilk tanınmış şahsiyeti olduğu anlaşılan Gazi Mihal Bey, I. Mehmed ve II. Murad dönemlerinde Rumeli’deki askerî faaliyetlerde başarılı olmuş, özellikle Bulgaristan’ın fethinde büyük yararlılık göstermiştir. Mihal Bey 839’da (1435) Edirne’de vefat etmiş olup türbesi Gazi Mihal Bey Camii hazîresindedir. Mihal Bey, kahramanlığı dolayısıyla bazı tarihçiler tarafından Mihaloğulları’nın atası olarak kabul edilmiştir.

MİHALOĞULLARI NELER YAPTI?

Mihaloğulları, Rumeli’de olduğu gibi Anadolu’da da önemli hizmetler yapmışlardır. Köse Mihal’in oğlu Gazi Ali Bey’in soyundan gelenler Bursa ve Amasya’da yerleşmişler, idarî görevlerde bulunmuşlardır. II. Murad devri başında Amasya valisi bulunan Yörgüç Paşa’nın Mihaloğulları’ndan Gazi Ali Bey’in soyundan geldiği vakfiye kayıtlarından anlaşılmaktadır. Bu koldan gelen Mihaloğulları günümüze kadar sürmüştür. 

Akıncılık geleneğinin XVII. yüzyıldan itibaren önemini kaybetmesiyle birlikte etki ve nüfuzları azalan Mihaloğulları ailesine mensup olanlar bilim ve kültüre de önem vermişlerdir. Bunun yanında ailenin fertleri özellikle Harmankaya, Gölpazarı, Bursa, Amasya, Vize, Edirne, İhtiman, Plevne ve Tırnova’da birçok cami, zâviye, medrese, çeşme ve köprü gibi mimari eserler yaptırmışlar, vakıflar kurmuşlardır. Gazi Mihal Bey 825’te (1422) Edirne’de bir cami, daha sonra iki köprü (bk. GAZİ MİHAL BEY CAMİİ; GAZİ MİHAL KÖPRÜSÜ), Eskişehir Seyitgazi’de de hayır eserleri yaptırmıştır. Tırnova’da bulunan Mihaloğlu Fîruz Bey burada bir cami inşa ettirmiş, Gazi Ali Bey ise Plevne’de cami, türbe, medrese, mektep, tekke, çeşme ve saray; Niğbolu’da cami, Vidin’de hamam yaptırmıştır. Bugün Balkanlar’da ayakta kalmayı başarmış olan Osmanlı eserlerinden bir kısmı Mihaloğulları’na aittir. 

Tüm Tarih haberleri için tıklayın